Οδησσός: Η πόλη που ενώνει τον Ελληνισμό με τον Ρωσικό κόσμο

Η καλεσμένη του Δημήτρη Λιάτσου στον «Ιδεοχώρο», διδάκτωρ Ιστορίας, Θεοδώρα Γιαννίτση, μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι γνώσης στην Οδησσό. Στην πόλη που, μέσα από αιώνες ιστορίας, «παντρεύτηκε» ο Ελληνισμός με τον Ρωσικό κόσμο.

0:00 Εισαγωγή: Με την ευκαιρία των εορτασμών της 25ης Μαρτίου, γίνεται αφιέρωμα στην πόλη της Οδησσού όπου ιδρύθηκε η «Φιλική Εταιρία».
2:40 Πολύ δύσκολο να υπερτιμήσει κανείς το βάθος των σχέσεων του ελληνισμού με το ρωσικό κόσμο. Εκχριστιανισμός της Ρωσίας στη Σεβαστούπολη της Ταυρίδας (Κριμαία)
5:10 Πλειάδα Ελλήνων ναυάρχων, λόγιων, επισκόπων και εμπόρων διαδίδει τον Ελληνισμό στις απέραντες πεδιάδες της Ρωσίας.
7:10 Ο πολέμαρχος Λάμπρος Κατσώνης και η… Λειβαδιά της Ταυρίδας! Η οικογένεια Υψηλάντη και οι έξι γιοί του.
9:10 Πλειάδα λαμπρών διπλωματών που υπηρέτησαν την αυλή των Ρώσων τσάρων. Η Ρωσία πρώτη σύναψε διπλωματικές σχέσεις κάνοντας Ντε φάκτο αναγνώριση του νεοελληνικού κράτους.
11:30 Οδησσός, ελληνική ονομασία! Η δράση πλειάδας Ελλήνων στον αγώνα κατά των Οθωμανών.
14:15 Ελληνικό τάγμα Οδησσού με απόφαση της ρωσική ηγεσίας. Η πόλη βρίθει από Έλληνες…
16:17 Ίδρυση «Φιλικής Εταιρίας» στην Οδησσό. Ενταφιασμός στην Αγία Τριάδα της Οδησσού του Πατριάρχη, Γρηγορίου Ε, τον οποίο οι Τούρκοι έριξαν στη θάλασσα.
17:50 Επιχειρηματίες παρήγαγαν τα πάντα στην Οδησσό! Ο Γρηγόρης Μαρασλής, πέντε φορές δήμαρχος της πόλης! Αναγέννηση της Οδησσού επί δημαρχίας του.
20:40 Ονόματα Ελλήνων της Οδησσού που πήραν δρόμοι της Αθήνας και άλλων ελληνικών πόλεων.
21:55 Ο Θεόδωρος Ροδοκανάκης, από τη Χίο, θαλάσσιες μεταφορές. Μεταφέρει βοήθεια στον ξεσηκωμό των Κρητών το 1869….
25:43 Καταλυτική ιστορική εξιστόρηση για την Οδησσό. Εδώ και το κτήριο της «Μαράσλειου βιβλιοθήκης» της Οδησσού.
27:30 Ιστορική προσέγγιση για τους άρρηκτους δεσμούς της θρυλικής Οδησσού της Ρωσίας, με τον Ελληνισμό.
31:30 Τέλος εκπομπής

Ορισμένα από τα σημαντικότερα σημεία της εκπομπής έχουν ως εξής:

- Κάθε Ελληνας, βαθιά στην ιστορική συνείδησή του, έχει ότι η Οδησσός ήταν μια από τις πόλεις της Μαύρης Θάλασσας που αντικατοπτρίζει τους άρρηκτους δεσμούς του Ελληνισμού με τον ρωσικό κόσμο. Κι' ας μιλούν κάποιοι πολιτικάντηδες για «Οδησσό της Ουκρανίας».
- Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από ιστορικής, πνευματικής, πολιτισμικής, ακόμα και γεωγραφικής σκοπιάς, ο ελληνικός και ο ρωσικός κόσμος έχουν κοινή πορεία, δύναμη και μεγαλείο.
- Το 988 είναι καταλυτικό σημείο στην ιστορία. Τότε βαπτίστηκε στη χερσόνησο της Ταυρίδας (Κριμαία), που ιδρύσαμε οι Ελληνες το 40 π.Χ., ο Ρώσος ηγεμόνας του Κιέβου, πρίγκιπας, Βλαδίμηρος. Τότε ήταν που ο ρωσικός κόσμος ασπάστηκε τον Χριστιανισμό.
- Στη Ρωσία αφίκνεινται συνεχώς Ελληνες λόγιοι, επιστήμονες, θεολόγοι, αγιογράφοι, στρατιωτικοί, επιχειρηματίες, κ.ο.κ. Μεταξύ των άλλων, το 1472, φτάνει στο πριγκιπάτο της Μόσχας ο Σοφία Ζωή Παλαιολογίνα (είναι η γιαγιά του Ιβάν του Τρομερού) όπου κάνει τον γάμο της με τον Ιβάν τον Γ'. Από την εποχή που κυβερνά ο γιός τους, Βασίλι Ιβάνοβιτς, ο δικέφαλος αετός του Βυζαντίου καθίσταται οικόσημα - έμβλημα του πριγκηπάτου της Μοσχοβίας.
- Το 1687, δημιουργείται από τα αδέλφια Ιωαννίκιος και Σωφρόνιος Λυχούδης, το πρώτο εκπαιδευτικό Ιδρυμα στη Μόσχα, η Σλαβο-ελληνο-λατινική Ακαδημία.
- Ελληνες στη στρατιωτική υπηρεσία της Ρωσίας: Στο βιβλίο του, με τίτλο «Ελληνες ναύαρχοι και στρατιωτικοί στο Πολεμικό Ναυτικό της Ρωσίας», ο ομογενής από την Αγία Πετρούπολη, Φώτης Μουρατίδης, καταγράφει 101 Ελληνες ανώτερους αξιωματικούς. Μεταξύ των άλλων, βέβαια, ο θρυλικός, Λάμπρος Κατσώνης, που πήρε μέρος στους ρωσο-τουρκικούς πολέμους 1787 - 92.
- Ελληνες στη Διπλωματική Υπηρεσία της Ρωσίας: Στην Ελλάδα είναι γνωστός κυρίως ο Καποδίστριας, αλλά υπήρξαν και πάρα πολλοί άλλοι.
- Η Οδησσός πριν από τη συμφωνία Ρωσίας - Τουρκίας (συμφωνία Ιασίου - 1791), με την οποία ενσωματώθηκε η περιοχή στη Ρωσία, ονομαζόταν οχυρό του Χατζήμπεη. Η μεγάλη Αικατερίνη ανέθεσε τότε στη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών να βρει μια ονομασία που θα παραπέμπει στην αρχαία Ελλάδα. Ετσι δόθηκε η ονομασία Οδησσός.
- Το 1814 δημιουργείται η Φιλική Εταιρεία. Στην Αγία Τριάδα, εκεί όπου ενταφιάστηκε, με αυτοκρατορικό Διάταγμα, η σορός του Πατριάρχη, Γρηγορίου Ε', τον οποίο σκότωσαν οι Οθωμανοί μετά την έκρηξη της επανάστασης του 1821.
- Ο μέγας ευεργέτης του έθνους, Γρηγόριος Γρηγορίου Μαρασλής. Απέκτησε σειρά δημοσίων αξιωμάτων, ήταν μυστικός σύμβουλος του Ρώσου αυτοκράτορα, και επί πέντε θητείες χρημάτισε Δήμαρχος Οδησσού. Μια περίοδος κατά την οποία η πόλη απέκτησε πρωτοφανή ανάπτυξη.
- Το ρωσικό κράτος, αλλά και οι Ρώσοι πολίτες γενικότερα, συστηματικά χρηματοδότησαν κάθε ελληνική δραστηριότητα στην Οδησσό. Μεταξύ των άλλων, συνέβαλαν σημαντικά στον απελευθερωτικό αγώνα της Κρήτης.

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω email στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]

Ακολουθήστε το κανάλι «Ιδεοχώρος» στο Facebook:   / ideoxoroschannel